Do studzenia przypominają małe kolorowe kamyki. Ich niecodzienny wygląd sprawia ze wzbudzają zainteresowanie wielu miłośników roślin. Niewiele osób jednak wie, jak się z nimi obchodzić.
Do tej grupy sukulentów, które na pierwszy rzut oka wyglądają jak kamienie, należy kilka rodzajów roślin z rodziny przypołudnikowatych – Argyroderma, Conophytum, Dinteranthus, Lithops. W wielu językach sukulenty te są nazywane żywymi lub kwitnącymi kamieniami. W tym artykule przedstawiamy rośliny zaliczane do rodzaju Lithops (od greckich słów: litho – kamień i ops -twarz, wygląd). Ich polska nazwa to po prostu kamyki, mówi się też o nich żywe kamienie albo litopsy.
Botanicy ciągle się spierają co do liczby gatunków i odmian litopsów, gdyż rośliny te są często tak do siebie podobne, że nawet doświadczeni kolekcjonerzy mają trudności z ich oznaczeniem. Obecnie wyróżnia się aż 146 odmian litopsów, należących do 35 gatunków. Do dziś są odkrywane nowe, nie znane dotychczas gatunki tych roślin, gdyż litopsy dzięki swojemu wyglądowi zupełnie zlewają się z otoczeniem i bardzo trudno je zauważyć.
Litopsy występują wyłącznie na kamienistych półpustyniach południowej i zachodniej Afryki, gdzie roślinność jest bardzo uboga. Wiele z nich rośnie w rozległych zagłębieniach, przypominających wyschnięte jeziora. Tworzą tam skupienia, w których rośnie przeważnie kilka odmian jednego gatunku. W okresie wiosennych burz zagłębienia te wypełniają się wodą, która wyparowuje po kilku dniach.
Przez cały rok litopsy są wystawione na działanie słońca i wiatru. Mogą przetrwać w tych trudnych warunkach głównie dzięki temu, że rosną prawie całe zagłębione w podłożu, a ponadto są przysypane źdźbłami suchych traw i piaskiem. Chroni je to również przed roślinożernymi zwierzętami.
W naturze litopsy rozmnażają się przez odrosty boczne, oddzielające się po pewnym czasie od rośliny matecznej, a także z nasion. Z zapylonych kwiatów tworzą się owoce – torebki nasienne. Gdy dojrzeją, pękają pod wpływem wilgoci. Nasiona są wówczas wyrzucane z torebek i wkrótce kiełkują.
Na parapecie
Rosnące w naturze litopsy chronią się przed nadmiarem światła, jednak w naszym klimacie trzeba je uprawiać w miejscu najbardziej nasłonecznionym – przy południowym lub południowo-zachodnim oknie. Do uprawy tych roślin najlepiej nadają się pojemniki z plastiku lub kamionki.
Litopsy są mało wymagające i dobrze rosną w prawie każdym przepuszczalnym podłożu. Może to być kupiona w sklepie ziemia do kwiatów wymieszana z gruboziarnistym piaskiem lub drobnym żwirem w proporcji 2:1. Podłoże należy zdezynfekować prażąc je przez 15 minut w piekarniku w temp. 100°C, aby zniszczyć zarodniki grzybów, bakterie, nicienie itp. Na dno doniczki koniecznie trzeba wsypać warstwę drenażu.
Nawożenie roślin jest zbędne, wystarczy je przesadzać co 3-4 lata do nowego podłoża.