Rośliny z rodziny trzykrotkowatych (Commelinaceae) zamieszkują tropikalne regiony Ameryki Południowej, Afryki, a także Azji. Wiele z nich ma długie pędy, które płożąc się po ziemi, zakorzeniają się w niej i pokrywają ją gęstym dywanem. Należące do tej grupy trzykrotki, pasiatki, kalisje, cjanotis i setkrezeę sadzi się często w wiszących doniczkach bądź jako rośliny okrywowe w kompozycjach z wysokimi fikusami lub dracenami.
U kilku roślin trzykrotkowatych (jak np. reo) pędy są wzniesione, a ułożone gęsto liście tworzą rozety. Te najlepiej się prezentują w szerokich misach; gdy się rozkrzewią, ich boczne pędy przewisają z doniczki.
Wszystkie uprawiane w domu gatunki mogą zakwitać. Ich trójpłatkowe kwiaty są raczej drobne i mało efektowne. Główną ozdobę tej grupy roślin stanowią ładnie wybarwione, często pasiaste, liście. Większość trzykrotkowatych szalenie łatwo się rozmnaża i nie sprawia kłopotów nawet osobom mało doświadczonym.
Sekrety uprawy
Światło. Bardzo ważne dla roślin z tej rodziny jest znalezienie odpowiednio oświetlonego miejsca. Powinno być ono dostecznie jasne (zwłaszcza zimą), by liście zachowały intensywne kolory, a pędy nie wybiegały. Z kolei zbyt ostre promienie słoneczne mogą powodować żółknięcie albo zasychanie liści.
Temperatura. Większość opisanych gatunków w okresie wegetacji dobrze się czuje w temperaturze pokojowej, tj. od 18 do 23°C. Gdy jest zbyt ciepło, pędy za szybko rosną i ogałacają się. Rośliny te źle znoszą długotrwałe spadki temperatury poniżej 13°C. Zimą, gdy niemal przestają rosnąć, najlepiej trzymać je w temperaturze 16-18°C.
Powietrze. Trzykrotkom i ich krewnym sprzyja duża wilgotność powietrza. Gdy jest ono za suche, liście zwijają się do wewnątrz i podsychają.
Woda. Do podlewania używamy letniej wody. Chociaż cała ta grupa lubi wilgotne podłoże, uważajmy, by nie było za mokre, bo może to spowodować gnicie korzeni i pędów. Zimą podlewanie znacznie ograniczamy.
Nawożenie. Wiosną i latem rośliny zasilamy nie częściej niż co 2 tygodnie nawozem wieloskładnikowym (przenawożone szybciej się starzeją).
Przesadzanie. Gatunki płożące przesadzamy tylko wtedy, gdy mają jeszcze ładny pokrój, ale ich korzenie przerosły już doniczkę. Reo przesadzamy co 2-3 lata. Jako podłoża używamy ziemi lekkiej, zasobnej w próchnicę, o odczynie lekko kwaśnym (pH 6,0-6,5), np. uniwersalnej.
Inne zabiegi. Żadna z wymienionych tu roślin nie znosi nabłyszczania.
Trzykrotka (Tradescantia)
Gatunki zdobiące nasze mieszkania pochodzą z tropikalnych rejonów Ameryki Południowej. Są to trwałe rośliny o mięsistych pędach, przyrastających w ciągu roku około 30 cm, oraz liściach długości 5-7 cm ułożonych skrętolegle . Powszechnie znana trzykrotka biała (Tradescantia albiflora) ma liście zielone, a jej odmiana Albovittata – ozdobione białymi paskami; inne odmiany mają paski białe i liliowe (np. odm. Tri-color) lub żółte i jasnozielone (odm. Au-rea). Trzykrotka wężykowata (T. fluminensis) jest podobna do białej, ale jej liście są niebieskozielone na górnej stronie blaszki i purpurowoczerwone – na dolnej. Odmiany tego gatunku mają na liściach barwne paski (jak np. Variegata). Polecamy wytrzymałą na suszę trzykrotkę z Meksyku, Tradescantia sillamontana, o silnie owłosionych listkach, oraz T. navicularis. W ogrodach uprawiamy trzykrotkę wirginij-ską (T. virginiana) – bylinę wysokości 50-80 cm, kwitnącą od maja do września na biało, fioletowo i różowo.
Pasiatka (Zebrina)
Najpopularniejszym gatunkiem jest występująca w Ameryce Środkowej pasiatka zwisła (Zebrina pendula). Jej liście długości 3,5 cm są nieco sztywniejsze niż u trzykrotek i ozdobione zielono-srebrnymi i różowymi pasami. Odmiany Quadricolor i Purpusii mają dodatkowo czerwone pasy.
Setkrezea purpurowa (Setcreasea purpured)
Jej ojczyzną jest Meksyk. Głównym atutem tej rośliny jest pur-purowofioletowe zabarwienie długich (12-15 cm), lekko owłosionych liści. Łodygi, rosnące początkowo pionowo, z czasem zaczynają się płożyć; roślina dobrze wygląda w wiszących pojemnikach. Kwiaty są nieduże, ale ładne, niebieskofioletowe.
Gdy zachorują
• Liście zniekształcone i lepkie, na końcach pędów skupiska zielonych owadów – mszyce. Owady zwalczamy, wciskając do podłoża pałeczki z preparatem owadobójczym (np. Tarcznik lub Provado Combi Pin) albo opryskujemy preparatem, np. Afidol, ABC „Na mszyce” bądź Pirimor – aerozol.
• Liście podwinięte, z pajęczynką pod spodem – przędziorki. Roślinę opryskujemy preparatem Talstar lub Karate.
• Łodygi gniją u podstawy -zalanie. Sporządzamy sadzonki, a roślinę mateczną wyrzucamy. W przyszłości mniej podlewamy.