Pandany – roślina na szczudłach

pandanPandany nieczęsto pojawiają się w kwiaciarniach, ale nadchodzące do nas zdjęcia świadczą o tym, ze nie są to rośliny zapomniane. Chociaż przypominają draceny, to łatwo je zidentyfikować dzięki ostrym kolcom na brzegach liści i charakterystycznym korzeniom, wystającym z doniczki.

Pandany (Pandanus), zwane też pochutnikami, występują w tropikalnych rejonach Azji, Australii i Afryki. Należą do rodziny pandanowatych [Pandanaceae). Botanicy wyróżniają około 250 gatunków tych roślin (niektóre źródła wymieniają ich aż 600!). W naturze przyjmują formy małych drzew lub krzewów, ale są wśród nich także rośliny o pokroju płożącym i pnącza. Wysokość różnych gatunków może wynosić od kilkudziesięciu centymetrów aż do kilkunastu metrów.

Łacińską nazwę Pandanus zapożyczono z języka malajskiego. Znaczy ona „śrubowaty ananas” i odnosi się do spiralnego ułożenia liści wokół pędów. Widać to wyraźnie u starszych okazów. Liście, w zależności od gatunku, mogą mieć od 50 cm do 3 m długości i do 15 cm szerokości. Ich brzegi są zazwyczaj ostro ząbkowane. Czasami ostre kolce pojawiają się także na dolnej stronie liścia, wzdłuż nerwu głównego. Kwiaty męskie i żeńskie występują osobno na różnych egzemplarzach i są drobne, zebrane w kolby.

W naturze pandany na ogół rosną nad brzegami mórz, rzek i jezior. U starszych okazów z pnia wyrastają korzenie powietrzne, które niczym wysokie, nawet kilkumetrowe szczudła podpierają i umacniają roślinę w podłożu, aby nie wymyła jej podnosząca się i opadająca woda. Dlatego w krajach tropikalnych pandany często sadzi się nad brzegami rzek i kanałów dla zabezpieczenia gleby przed erozją.

Gatunkiem o najgrubszych korzeniach powietrznych jest Pandanus julianetti, rosnący w Nowej Gwinei. Osiąga on nawet 30 m wysokości, a jego korzenie mają grubość ludzkiego ramienia. U gatunku Pandanus Jauiger z indonezyjskiej wyspy Bali korzenie są pokryte odstającymi płatami korkowymi, tworzącymi jakby kieszenie, w których „osiedlają się” rośliny epifityczne. Pandany te nazywa się więc wiszącymi doniczkami.